Agnietenstraat 8, Utrecht

Opdrachtgever	Utrechts Monumentenfonds
Architect	Utrechts Monumentenfonds
Directievoerder	Utrechts Monumentenfonds
Omvang	120 m2 bvo
Bouwtijd	november 2020-januari 2021
Bouwsom	€ 114.000 excl. btw

Kameren Maria van Pallaes
Aan de Agnietenstraat in Utrecht (Museumkwartier) staan de 12 Kameren Maria van Pallaes. Patriciër Maria van Pallaes (1587-1664) trouwde met advocaat Hendrick van Schroyesteijn en kreeg zes kinderen, maar ze overleefde zowel haar echtgenoot als haar kinderen. Omdat zij ook geen kleinkinderen had, besloot ze het familievermogen te besteden aan de armen. Zo liet ze onder andere in 1651 12 zogenaamde vrijwoningen (vrij van huur) bouwen aan de Agnietenstraat met daarbij (op de hoek aan de Nieuwegracht) een refectiehuis (een soort eetzaal) en een grote binnentuin. De woningen (een kamer en een zolder) waren voor die tijd vrij ruim. Het beheer werd overgedragen aan de Fundatie Maria van Pallaes, die ook na haar dood doorging met het bouwen van huisjes voor armen. In 1910 nam de gemeente het beheer over en uiteindelijk zijn de Kameren Maria van Pallaes in 1979 voor een symbolisch bedrag verkocht aan het Utrechts Monumentenfonds (UMF), met daarbij de verplichting de zwaar verouderde en verwaarloosde panden op te knappen. Daarop volgde een grondige restauratie.

‘Armenhuisje’ wordt eigentijdse woning
De Kameren bestaan uit één bouwlaag met een zolder en een vliering, onder een doorlopend zadeldak. Elk huisje heeft een ingang met deurkalf met het jaartal 1651 en het alliantiewapen van Maria van Pallaes en haar man. Ook aan de achterkant hebben de huisjes nog de originele indeling met een deur en een raam. Bij de restauratie na de overname door het UMF in 1979 wilden de bewoners per se gebruik blijven maken van de buiten-wc. Inmiddels denken de huidige bewoners daar anders over.
Jurriëns is in 2020 ingeschakeld door het UMF voor de renovatie van Agnietenstraat 8. Er is een handgemaakte keuken ingebouwd en de badkamer is vervangen. Nieuwe E- en W-installaties maken het pand toekomstbestendig, net als de herstelwerkzaamheden en de oplossing van het probleem met houtrot in de kapconstructie.
Grootste uitdaging bij de uitvoering van de werkzaamheden was het behoud van de originele details, zoals de geprofileerde lijsten in de keuken en het herstel van kaleiwerk.

Wonen en/of werken in een monumentaal pand dankzij UMF
Het Utrechts Monumentenfonds (UMF) is een organisatie die bijdraagt aan het behoud en herstel van de oude binnenstad van Utrecht. Dit doet het UMF door panden te kopen, te restaureren, te onderhouden en geschikt te maken voor bewoning of bedrijvigheid. De maatschappelijke doelstelling van het UMF is het scheppen van een mogelijkheid voor iedereen om in een monumentaal pand te wonen/werken. Daartoe beheert het Fonds in Utrecht, zonder winstoogmerk, zo’n 150 verhuureenheden, boven en onder de socialehuurgrens, en wordt daarin bijgestaan door een groot aantal vrijwilligers. Zij verzorgen bijvoorbeeld de tuinen en doen onderzoek naar de geschiedenis van de panden.
Bij de zorg voor het Utrechtse erfgoed is het UMF steeds op zoek naar innovatieve, bouwtechnische ontwikkelingen. Het Fonds wil een ‘groene’ monumentenorganisatie zijn en een voortrekkersrol spelen als het gaat om energiezuinig renoveren en restaureren.