Oude Sint-Nicolaaskerk, IJsselstein

Opdrachtgever	Gemeente IJsselstein
Directievoerder	Gemeente IJsselstein
Omvang	1.475 m2 geveloppervlak
Bouwtijd	augustus 2021-mei 2022
Bouwsom	€ 401.292 excl. btw

Rijksmonument uit de Top 100 van Nederlandse monumenten
De Hervormde Kerk of Oude Sint-Nicolaaskerk in IJsselstein werd in 1310 gesticht door Gijsbrecht van Amstel. De toren van deze gotische kerk is tussen 1532 en 1535 in opdracht van Floris van Egmond (heer van IJsselstein) gebouwd in renaissancestijl. Het is het oudste voorbeeld van deze stijl in de noordelijke Nederlanden en het enig overgebleven bouwwerk van de Italiaanse architect Alessandro Pasqualini in Nederland.
In 1568 brandde de torenspits af na blikseminslag en pas in 1632-1635 werd de nieuwe spits geplaatst. Intussen (in 1577) was de kerk, niet ongeschonden, overgegaan in protestantse handen. In 1911 werden kerk en toren weer getroffen door brand, waarna in 1921-1923 een spits werd geplaatst in Amsterdamse School-stijl, naar een ontwerp van Michel de Klerk.
In de negentiende eeuw werd in IJsselstein de katholieke Sint-Nicolaasbasiliek gebouwd. Sindsdien wordt de Sint-Nicolaaskerk meestal de Oude Sint-Nicolaaskerk genoemd.

De toren is weer bij de tijd en in oude glorie hersteld
In opdracht van de gemeente IJsselstein is Jurriëns in 2021 gestart met de restauratie van de toren. Toen de steigers eenmaal waren geplaatst, bleek echter dat de toren in slechtere staat was dan verwacht. Uiteindelijk moest in het bovenste deel van de toren al het voegwerk worden vervangen, omdat in het verleden verkeerde mortel was gebruikt. Hierdoor was er sprake van ernstige slijtage van de stenen. In de rest van de toren zijn alleen waar nodig stenen en voegwerk vervangen. Daarnaast zijn blindankers vrijgemaakt, behandeld en onzichtbaar gerepareerd. Ook zijn zowel de gewoon geprofileerde blokken mergelsteen als de rijkelijk versierde blokken waar nodig vervangen. Gevelankers, balustrades en hekwerken zijn geschilderd, diverse luiken en deuren gelakt en de loden kroon is hersteld. Om de toren beter uit te lichten is de buitenverlichting vervangen. Binnen het budget bleek nog ruimte te zijn om de uurwerkinstallatie te reviseren en de wijzers en wijzerplaat te conserveren. En ten slotte was er zelfs nog geld over om een replica te maken van de originele vlaggenmast (met dank voor de hulp van de historische kring IJsselstein). De gemeente heeft de toren vervolgens aangewezen als officiële vlagplaats. De vlag van de gemeente IJsselstein wappert er nu alle dagen en wordt bij speciale gelegenheden door het vlaggengilde verwisseld voor de Nederlandse vlag.